Dziecięca matematyka

„Matematyka jest to królowa wszystkich nauk, jej ulubieńcem jest prawda, a prostość i oczywistość jej strojem.”
Jan Śniadecki

Program Dziecięcej Matematyki daje przedszkolakom  możliwość rozwinięcia pojęć matematycznych, a także dziecięcych uzdolnień matematycznych. Przygotowuje maluchy do późniejszych, szkolnych zmagań matematycznych w szkole i w życiu codziennym

Na zajęciach dzieci przede wszystkim dobrze się bawią. Są spontaniczne i samodzielne: każde z nich ma możliwość próbowania, sprawdzania, eksperymentowania, proponowania własnych rozwiązań oraz wyrażania własnego zdania.

A w wysiłkach pomagają im stosowane pomoce: sznury korali, szklane paciorki, klamerki do bielizny, centymetr krawiecki, waga spożywcza, słoiki, słoiczki i buteleczki, „frotki” do włosów, fasola, szyszki, kasztany, guziki, kamyki, kostki do gry i wiele innych.

Zdaniem pomysłodawczyni tego projektu są trzy obszary, które można u dzieci kształtować zanim rozpoczną naukę w szkole, a które pomogą im w późniejszym, szkolnym opanowaniu matematyki.

1. Chodzi to o rozumowanie na odpowiednim poziomie i stosowanie logiki, którą nazywa się operacyjną. Rozumowanie tego typu nie jest czymś, co pojawia się nagle i w gotowej postaci. Jest to jeden ze sposobów myślenia, który kształtuje się i dojrzewa zgodnie z rytmem rozwojowym człowieka. W kolejnych okresach i stadiach rozwojowych – także pod wpływem nauczania domowego, przedszkolnego i szkolnego – zmienia się sposób, w jaki człowiek ujmuje, porządkuje i wyjaśnia rzeczywistość. Zmiany te przebiegają od form prostych, silnie powiązanych ze spostrzeganiem i wykonywanymi czynnościami, do form realizowanych w umyśle, a więc abstrakcyjnie. Dlatego psycholodzy mówią także o rozwoju inteligencji operacyjnej człowieka.
2. Odporność emocjonalna. Ważne jest, aby dzieci były odporne emocjonalnie i potrafiły zdobyć się na wysiłek intelektualny w sytuacjach trudnych i pełnych napięć.
3. Umiejętności liczenia, wyznaczania wyniku dodawania i odejmowania w pamięci.

W edukacji matematycznej przedszkolaków najważniejsze są osobiste doświadczenia dziecka. Stanowią one budulec, z którego dziecko tworzy pojęcia i umiejętności. Jeżeli doświadczenia są specjalnie dobrane, przyczyniają się także do rozwoju myślenia i hartowania dziecięcej odporności. Wszystko zaczyna się więc od doświadczeń. W trakcie ich przetwarzania dziecko musi mówić. Nazywanie przedmiotów oraz wykonywanych czynności sprzyja koncentracji uwagi i pomaga dziecku dostrzegać to, co ważne. Na swój sposób ma ono czuć sens tego, co robi. Dziecięce wypowiedzi są także cenną wskazówką dla dorosłego: na ich podstawie może on stwierdzić, czy dziecko rozumuje we właściwym kierunku i czy uczy się tego, co trzeba.

Program edukacji matematycznej w przedszkolu obejmuje następujące kręgi tematyczne (dla młodszych dzieci realizowane przez kilka lat – do zakończenia zerówki, dla sześciolatków powtórzone i omówione w całości):

1. Orientacja przestrzenna, czyli kształtowanie umiejętności, które pozwolą dziecku dobrze orientować się w przestrzeni i swobodnie rozmawiać o tym, co się wokół niego znajduje.
2. Rytmy traktowane jako sposób rozwijania umiejętności skupiania uwagi na prawidłowościach i korzystania z nich w różnych sytuacjach. Jest to ważne przy nabywaniu umiejętności liczenia oraz dla zrozumienia sensu mierzenia.
3. Kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania obejmuje proces począwszy do liczenia konkretnych przedmiotów, przez liczenie na palcach aż do rachowania w pamięci.
4. Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania. Celem jest tu dobre przygotowanie dziecka do zrozumienia pojęcia liczby naturalnej, które jest przecież kształtowane na lekcjach matematyki w klasie pierwszej.
5. Rozwijanie umiejętności mierzenia długości w zakresie dostępnym cztero, pięcio czy sześciolatkom. Będzie to potrzebne w szkole, a także w życiu codziennym.
6. Klasyfikacja, czyli wspomaganie rozwoju czynności umysłowych potrzebnych dzieciom do tworzenia pojęć. Jest to dobre wprowadzenie dzieci do zadań o zbiorach i ich elementach.
7. Układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych jest dalszym doskonaleniem umiejętności rachunkowych dzieci i stanowi przygotowanie ich do tego, co będą robiły na lekcjach matematyki w szkole.
8. Zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia . Obejmuje także kształtowanie ważnych czynności umysłowych potrzebnych dzieciom do rozwiązywania zadań.
9. Mierzenie płynów -to ćwiczenia, które pomogą dzieciom zrozumieć, że np. wody jest tyle samo, chociaż po przelaniu wydaje się jej więcej lub mniej.
10. Intuicje geometryczne, czyli kształtowanie pojęć geometrycznych w umysłach dzieci.
11. Konstruowanie gier przez dzieci hartuje odporność emocjonalną i rozwija zdolność do wysiłku umysłowego. Jest to także dalsze ćwiczenie umiejętności rachunkowych dzieci.
12. Zapisywanie czynności matematycznych zgodnie z możliwościami wiekowymi dzieci stanowi bezpośrednie przygotowanie dzieci do tego, co będą robiły na lekcjach matematyki w szkole.